Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özdemir’in katkılarıyla gerçekleştirilen çalışmada, ankete katılan firmaların verdikleri yanıtlar, ikinci çeyreğe ilişkin beklentilerin karmaşık olduğunu ortaya koydu.
2024 yılının ilk çeyreğine ait veriler, Türkiye ekonomisinde iktisadi faaliyetin gücünü koruduğuna ve enflasyon bekleyişlerinin kırılamadığını işaret etmektedir. Yılın ikinci çeyreğine ilişkin veriler ise karmaşık sinyaller vermekte ve henüz belirgin bir ivme kaybı olmadığını göstermektedir.
PERFORMANSLAR ZAYIFLIYOR...
Ankete katılan firmaların bir önceki çeyreğe göre performanslarının ortalama olarak sınırlı ölçüde zayıfladığı, imalat sanayinde ise zayıflamanın görece belirginleştiği izlenmiştir. Firmalar gelecek altı aylık süre içinde mevcut görünümlerinin süreceğini değerlendirmektedir.
Son 3 aylık üretim hacmindeki değişme söz konusu olduğunda, bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak üretim hacmi azalış yönünde değişirken, imalat sanayinde iyileşme söz konusudur. Değişimin, tüm firmalar için önümüzdeki üç ay için de azalış yönünde seyredeceği teyit edilmiştir.
İSTİHDAMDA OLUMSUZ BEKLENTİ HAKİM...
Ankete katılan tüm firmalar, önümüzdeki üç ayda istihdam düzeyinde bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak olumsuz yönde bir değişim beklemektedir. Önümüzdeki 6 ay boyunca ücretlere ilişkin maliyetlerin artması beklenirken söz konusu beklentinin bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak daha zayıf olduğu görülmektedir.
YATIRIMLARDA AZALMA BEKLENTİSİ…
Firmalar açısından gelecek 12 ayda geçmiş 12 aya kıyasla makine-teçhizat yatırımlarının bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak önemli bir değişim göstermediği, imalat sanayinde ise değişimin azalış yönünde olduğu görülmektedir. Aynı dönem için bina-tesis yatırım harcamalarında bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalış beklenirken söz konusu beklentinin imalat sanayi açısından daha güçlü olduğu gözlenmektedir.
İHRACATTA AZALIŞ BEKLENTİSİ...
İhracat yapan firmaların, son üç aylık ihracat siparişlerinin bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalış yönünde değişim gösterdiği, imalat sanayinde ise yatay bir seyir olduğu görülmektedir. Firmalar, gelecek üç aya ait ihracat siparişlerinin bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalış yönünde değişim göstermesini beklemektedir.
İmalat sanayinde ortalama olarak faiz riskinin bir önceki çeyreğe göre artış gösterdiği gözlenmiştir. Firmalar belirgin bir kur riski taşımazken imalat sanayinin kur riskinde bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak azalış izlenmektedir.
Firmaların finansman ihtiyacı geçmiş 3 aya kıyasla bir önceki çeyreğe göre ortalama olarak artmıştır. Bununla birlikte, firmaların gelecek 3 aylık dönemde TL cinsi kredi faiz oranına ilişkin beklentisinin yukarı yönlü olduğu görülürken, beklentinin bir önceki çeyreğe göre güçlenmesi söz konusudur.
ENFLASYONDA ARTIŞ BEKLENTİSİ SÜRÜYOR...
Firmaların karlılık düzeylerinde bir önceki çeyreğe nazaran ortalama olarak iyileşme yönünde bir değişim gözlenmiştir. Ankete katılan firmalar gelecek 3 ayda ortalama birim maliyetlerinin artmasını beklerken, artış yönündeki değişim beklentisinin bir önceki çeyreğe göre zayıfladığı görülmektedir.
Benzer şekilde firmaların gelecek 3 aya ilişkin satış fiyatlarındaki artış beklentisinin ortalama olarak bir önceki çeyreğe göre zayıfladığı gözlenmektedir. Bu haliyle firmalar üzerindeki maliyet baskılarının hafiflediği ve fiyat artış hızında yavaşlama olduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan firmaların yıl sonu yıllık üretici fiyatları enflasyonu beklentisi artış eğilimini korurken söz konusu beklentideki değişimin imalat sanayinde zayıfladığı gözlenmiştir.
ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK, GÜVEN VE İSTİKRAR...
Anket sonuçlarını değerlendiren BUSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Küçükkayalar, seçim sonrasına ilişkin belirsizliğin halen ortadan kalkmadığını bu anketin ortaya koyduğunu ifade ederek, “Daralma beklentisi, ekonomi kurmaylarının yerinde kalıp kalmayacağı, ihracatta dövizin nerelere geleceğine ilişkin belirsizlik, işgücü maliyetlerinin ne olacağına ilişkin öngörülemezlik üretim ve hizmet sektöründeki üyelerimizin ortak kaygıları olarak ortaya çıkıyor. Ayrıca finansa ulaşımın zorlaşması da öngörülebilirlik için zorlayıcı bir unsur olarak önümüzde. Bu anket bize öngörülebilirlik, güven ve istikrarı bir kez daha hatırlatmıştır. Bu üç faktörün yerine oturmasıyla Bursa ve Türkiye üretim ve hizmet sektörlerinin atılım yapmaması için bir neden yoktur” dedi.
Küçükkayalar ankete yanıt veren BUSİAD üyesi firmalara da teşekkür etti.